Πώς επηρεάζει η γλώσσα το κοινωνικό γίγνεσθαι; Αυτό ήταν το θέμα της εκδήλωσης «Γλώσσα, Πολυγλωσσία και Πολυπολιτισμικότητα» που οργάνωσε η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Επίτιμος καλεσμένος ο γενικός διευθυντής Διερμηνείας και Συνεδριάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάρκο Μπενεντέτι, ο οποίος βρέθηκε στη χώρα μας και με αφορμή την ανάληψη της προεδρίας της Ε.Ε. από την Ελλάδα το 2014. Στην εκδήλωση συμμετείχαν με ομιλίες ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ε.Ε. στην Ελλάδα Π. Καρβούνης και ο Ιωάννης Οικονόμου, στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης, ο οποίος μιλάει 32 γλώσσες και έχει αναγνωριστεί ως ο πιο πολύγλωσσος άνθρωπος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Αν ήμουν πολιτικός, θα αγωνιζόμουν για να έχει η χώρα μου το υψηλότερο δυνατό επίπεδο εκπαίδευσης! Και αν ήμουν νεότερος, θα μάθαινα ελληνικά», μας εξομολογήθηκε ο κ. Μπενεντέτι και κάπως έτσι ξεκίνησε η συνομιλία μας…

Γλώσσα και κοινωνία, ειδικά ευρωπαϊκές: ποια η σχέση τους και πώς η ανάπτυξη της μιας επηρεάζει (αν επηρεάζει) τις συνθήκες που ισχύουν στην άλλη.

«Η αλήθεια είναι πως η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κατοχυρώσει την πολυγλωσσία ως δικαίωμα. Από κει και πέρα το να μιλάς και να χειρίζεσαι πολλές γλώσσες δεν αναπτύσσει μόνο εσένα ως πρόσωπο αλλά και τις γλώσσες αυτές καθαυτές. Κάθε γλώσσα της Ε.Ε. εμπλουτίζεται από το γεγονός και μόνο πως συνυπάρχει μαζί με δεκάδες άλλες. Αυτή η διαδραστική διαδικασία ωφελεί όλα τα εμπλεκόμενα μέλη και τη γλώσσα την ίδια. Οσο για τα κοινωνικά οφέλη, από τη στιγμή που μαθαίνεις μια άλλη γλώσσα, αποφεύγεις αυτό που χαρακτηρίζεται ως «επαρχιωτισμός». Γίνεται άμεσα ένα άνοιγμα της κοινωνίας σε άλλες διαφορετικότητες και οι άνθρωποι κατορθώνουν να επαναπροσεγγίσουν την ίδια τους την καθημερινότητα με άλλη οπτική – πιο ευρεία, πιο ανοιχτή, πιο δημοκρατική, αν το θέλετε».

• Στην Ευρώπη από τότε που άρχισαν σιγά σιγά (και βίαια φυσικά) να δημιουργούνται τα διάφορα κράτη, παρατηρήθηκε μια έντονη πολυγλωσσία και διαφορά κουλτούρας. Στη σημερινή προσπάθεια άρσης των διαφορών μεταξύ μας και μιας πολιτικής ενοποίησης πόσο μπορεί η γλώσσα να σταθεί αρωγός;

«Το να μιλάμε και να μπορούμε να καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο, που σημαίνει κατανοώ τη γλώσσα και σέβομαι την κουλτούρα σου, είναι ένα μεγάλο βήμα, όχι μόνο για την επικοινωνία, αλλά και για την ειρήνη των λαών. Το 2012 η Ε.Ε. τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης. Μετά την επέκταση της Ε.Ε. το 2004 και το 2007 είναι η μεγαλύτερη Ευρώπη που είχαμε ποτέ χωρίς πόλεμο! Εχετε δίκιο, η Ευρώπη δεν δημιουργήθηκε σε πνεύμα ειρήνης, όμως η Ε.Ε. σε τέτοιο πνεύμα πραγματώθηκε και πιστεύω πως και σήμερα αυτό ισχύει: σεβασμός στη διαφορετικότητα, με τη γλώσσα ως βασικό αρωγό σε αυτή την προσπάθεια. Είναι το εργαλείο της Ευρώπης για αλληλοκατανόηση και συναδέλφωση».

• Οι Ελληνες έχουν κατηγορηθεί από το γερμανικό περιοδικό «Focus» πως έχουν την ίδια γλώσσα 3.000 χρόνια τώρα. Είναι πράγματι μειονέκτημα κάτι τέτοιο, όπως αυτοί το παρουσιάζουν;

«Δεν μπορώ να πιστέψω πως σοβαρός δημοσιογράφος θα έγραφε ποτέ κάτι τέτοιο. Πώς να σχολιάσω κάτι το οποίο θεωρώ τουλάχιστον φαιδρό; Για μένα το να μιλάς την ίδια γλώσσα 3.000 χρόνια είναι λόγος για να είσαι περήφανος, όχι για να εγκαλείσαι ή να ντρέπεσαι γι’ αυτό».

• Εχετε ποσοτικά στοιχεία για το πόσο ενδιαφέρονται οι Ευρωπαίοι να σπουδάσουν ελληνικά;

«Δεν έχω ακριβή στοιχεία, ωστόσο γνωρίζω πως η συγκριτική μελέτη των ελληνικών κοινοτήτων, που ιδρύθηκαν σε διάφορες χώρες στον αιώνα μας λόγω της οικονομικής μετανάστευσης, φανερώνει πως αν και οι Ελληνες της διασποράς διατηρούν την εθνική γλώσσα σε υψηλότερο ποσοστό και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από άλλες εθνότητες, εντούτοις παρατηρείται μια συστηματική υποχώρηση της ελληνικής ως μέσου έκφρασης της δεύτερης και τρίτης γενιάς. Τα παιδιά αυτά έχουν αναπτύξει μια διπολιτισμική ταυτότητα με έντονα τα ελληνικά στοιχεία, αλλά όχι την ελληνική γλώσσα».

• Η γλώσσα είναι τελικά η ταυτότητά μας ή κάτι άλλο;

«Η γλώσσα μας είναι η ταυτότητά μας. Οταν μιλάς τη γλώσσα σου, λες αυτό που θέλεις να πεις. Οταν μιλάς μια άλλη γλώσσα, λες αυτό που μπορείς».

• Είναι η γλώσσα αξία καθ’ εαυτήν, διότι αποτελεί την έκφραση άλλων μορφών τού πολιτισμού, ή «εργαλείο» επικοινωνίας;

«Ο Γκέτε είχε πει πως δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει με σιγουριά ότι γνωρίζει εις βάθος τη δική του γλώσσα, αν δεν ξέρει έστω ακόμα μία. Η πολυγλωσσία είναι πολιτισμός και η επιβίωση, πόσο μάλλον η ανάπτυξη του πολιτισμού μας, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την πολυγλωσσία. Είναι η βάση και το μέλλον του πολιτισμού μας».

• Η Ζακλίν ντε Ρομιγί είχε δηλώσει πως «για μια χώρα η χρήση της γλώσσας της σημαίνει και την ανεξαρτησία της». Συμφωνείτε σε αυτό και κατά πόσο η ευρωπαϊκή πολιτική συμβάλλει ή όχι σε κάτι τέτοιο;

«Μια λέξη θα πω: Αλληλεγγύη. Αποτελεί αδιαπραγμάτευτη ευρωπαϊκή αρχή. Αυτή την αρχή την εγγυάται η πολυγλωσσία. Φυσικά και η χρήση της γλώσσας της από μια χώρα σημαίνει πως αυτή είναι ανεξάρτητη και μπορεί να έχει συνέχεια στον χρόνο. Εσείς, ως Ελληνες, το ξέρετε καλύτερα αυτό».

A PHP Error was encountered

Severity: Warning

Message: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable

Filename: Extension/Core.php

Line Number: 1266

Backtrace:

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Extension/Core.php
Line: 1266
Function: _error_handler

File: /home/mypedia/application/web/cache/twig/e3/e3383f410a880c2a2b746c5d2e6d334e492fb0798a34b75b76308ce07281ea2b.php
Line: 151
Function: twig_length_filter

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Template.php
Line: 167
Function: block_content

File: /home/mypedia/application/web/cache/twig/48/48371d2ec434894b1dc19f02b0dee406e4fe882e663feadfa61645369314cac3.php
Line: 254
Function: displayBlock

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Template.php
Line: 381
Function: doDisplay

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Template.php
Line: 355
Function: displayWithErrorHandling

File: /home/mypedia/application/web/cache/twig/e3/e3383f410a880c2a2b746c5d2e6d334e492fb0798a34b75b76308ce07281ea2b.php
Line: 24
Function: display

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Template.php
Line: 381
Function: doDisplay

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Template.php
Line: 355
Function: displayWithErrorHandling

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Template.php
Line: 366
Function: display

File: /home/mypedia/application/web/third_party/Twig-1.24.0/lib/Twig/Environment.php
Line: 347
Function: render

File: /home/mypedia/application/web/libraries/Twig.php
Line: 155
Function: render

File: /home/mypedia/application/web/controllers/Blog.php
Line: 37
Function: render

File: /home/mypedia/public_html/index.php
Line: 332
Function: require_once